Jak leczyć uzależnienie od leków? Postęp medycyny przyniósł ze sobą poprawę stanu zdrowia mieszkańców całego świata, wydłużył oczekiwaną długość życia i pomógł uśmierzyć ból tym, którzy wcześniej musieliby bardzo cierpieć. Opracowanie substancji leczniczych i badania nad ich dawkowaniem należą do najważniejszych osiągnięć ludzkości świadczących o niebywałym postępie cywilizacyjnym. Wiąże się jednak z nimi pewne zagrożenie, mianowicie lekomania. Czym jest i jak z nią walczyć?
Uzależnienie od leków – podłoże
Lekozależność występuje przy dłuższym okresie zażywania substancji leczniczej, która posiada właściwości uzależniające. Najczęściej taki preparat powoduje zmiany w funkcjonowaniu mózgu, które wpływają na drastyczną zmianę zachowań osoby dotkniętej problemem. Nadmierna dawka leku może wynikać z błędu lekarza, który nie dostosował odpowiedniej ilości preparatu do potrzeb pacjenta. Zdarza się jednak, że to sami uzależnieni przedłużają okres stosowania substancji, ponieważ zauważyli jej uspokajające lub odprężające działanie i chcą zintensyfikować ten stan. Najczęściej problem ten dotyczy osób zażywających leki antydepresyjne, nasenne, uspokajające i uśmierzające ból. Co ciekawe, uzależniają nie tylko substancje dostępne na receptę, ale też pozostałe preparaty apteczne, jak chociażby syropy przeciwkaszlowe czy krople do nosa. Z problemem uzależnienia zmagają się najczęściej osoby, które są podatne na inne nałogi lub mają nierozwiązane problemy natury psychicznej. W takich przypadkach odwyk lekowy może okazać się niezbędny.
Objawy lekomanii
Problemem z diagnozą uzależnienia od leków jest fakt, że osoby chore najczęściej próbują ukryć to przed najbliższymi i nie podejmują prób leczenia. Jednak nadużywanie preparatów medycznych powoduje nieodwracalne zmiany w organizmie, które można zaobserwować u pacjenta. Są to chociażby ograniczone funkcje poznawcze, drżenie mięśni, zaburzenia snu, problemy z wysławianiem się. Ponadto osoba uzależniona stara się ponad wszelką cenę zdobyć dany lek, a kiedy jej się to nie udaje – wpada w panikę. Takie objawy są wskazaniem do skierowania pacjenta na terapię leczenia uzależnień od leków.
Warto zwrócić uwagę na zachowania pacjentów w stosunku do lekarzy. Często osoba uzależniona symuluje objawy innej choroby, aby uzyskać receptę na lek, który zawiera pożądaną substancję. W skrajnych sytuacjach może nawet próbować wejść w posiadanie preparatu nielegalnie lub nakłaniać lekarza do wypisania recepty za opłatą. Głód, do którego dochodzi po coraz intensywniejszym zażywaniu substancji wymaga ciągłego zwiększania dawek. Jeżeli lekarz nie zauważy problemu i nie skieruje pacjenta na terapię odwykową, może dojść do tragedii.
Skutki działania wybranych leków na organizm
Niektóre z leków, a w zasadzie substancji zawartych w pewnych grupach preparatów, są szczególnie uzależniające. Jedną z takich substancji są barbiturany, stosowane w lekach nasennych i odprężających. Ich nadmierne zażywanie źle wpływa na oddech oraz uszkadza wątrobę i nerki. Ponadto powoduje otępienie i ogranicza funkcje poznawcze organizmu. Ich zmieszanie z alkoholem jest bardzo niebezpieczne dla zdrowia. Powoli odchodzi się od stosowania tej substancji w lekach nasennych i uspokajających, ale nadal jest stosowana w medycynie.
Kolejną z substancji są benzodiazepiny, wykorzystywane do produkcji antydepresantów i leków nasennych. Uzależnienie od nich powoduje spadek koncentracji i problemy z pamięcią, otępienie organizmu, wahania nastrojów a nawet depresję. Zaleca się, aby terapia takimi lekami nie trwała dłużej, niż miesiąc, ponieważ dłuższy okres stosowania tych substancji może powodować wejście pacjenta w nałóg.
Ostatnią z grup substancji uzależniających są opioidy, używane najczęściej w lekach uśmierzających ból i syropach przeciwkaszlowych. Podobnie jak w przypadku benzodiazepinów, długi okres zażywania może wpływać na rozwój nałogu i konieczność podjęcia terapii uzależnień.
Leczenie lekozależności
Aby odwyk był skuteczny, warto przeprowadzić go w ośrodku leczenia uzależnień. Wykwalifikowana kadra w skuteczny sposób przeprowadzi detoksykację, która jest procesem długotrwałym i wymaga konsekwencji. Jest bardzo prawdopodobne, że sam pacjent nie byłby w stanie zapanować nad kontrolą przyjmowanych dawek, stąd potrzeba nadzoru przez lekarza. Detoks wiąże się z gwałtownymi reakcjami osób uzależnionych. Mogą wystąpić drgawki, napady lękowe, bezsenność, niechęć do jedzenia czy stany depresyjne. Konieczne jest również przeprowadzenie terapii pod opieką psychologa. To on pomoże pacjentowi we wskazaniu przyczyn uzależnienia, nakreśli jego skutki i zaproponuje techniki, które pozwolą na skuteczną walkę z nałogiem oraz zapobiegają nawrotowi problemu w przeszłości. Oczywiście najważniejsze jest samozaparcie osoby uzależnionej i jej gotowość do ciężkiej pracy. Dobry ośrodek odwykowy zaproponuje różne formy terapii, zarówno grupową, jak i indywidualną, w zależności od potrzeb pacjenta oraz etapu, na którym znajduje się on znajduje. Warto pamiętać, że często za lekomanią stoją inne problemy, które popchnęły kogoś do nadużywania leków. Dlatego dobrze dobrana terapia skupi się na dotarciu do źródła, aby mieć pewność, że pacjent nie powróci do uzależnienia w przyszłości.
